Los araneses auràn ara una oportunitat unica

Ièr lo Parlament de Catalonha aprovèt la Lei d’Aran, que reconeis lo caractèr nacional occitan de la Val e lo sieu dreit de decidir en tot moment quinas relacions vòl aver amb nosautres. Es una avançada importanta a rapòrt de doas questions.


D’un costat, es sustot quicòm de capital pels araneses. Vertat es que cap d’autre territòri occitan gaudís de la situacion de respècte e d’autonomia qu'a la Val d’Aran. Vertat es que lo fait que l’occitan siá lenga oficiala dins tot lo Principat de Catalonha e non solament en Aran es un messatge poderós que remarca la consciéncia que Catalonha a del fait particular aranés. Mas es tanben vertat que non pas tostemps avèm agut en compte la valor d’aquesta especificitat. 


Aran non es una comarca de mai de Catalonha. Aran, de fait, non es Catalonha, estrictament dit, ni cap de comarca catalana. Administrativament fa partida de Catalonha mas nacionalament es un territòri occitan, coma la nòva lei fa evident. E en consequéncia li cal poder prene las decisions que li convengan en tot moment, sens se veire subordinada als interèsses de la politica catalana. Lo debat sus la division territoriala, ont i aguèt l’intencion de la considerar coma un parçan de mai, en tot la barrejant amb los parçans vesins del Pirenèu, foguèt una granda error qu'espèri que d’ara endavant serà corregida.


L'avançada faita ièr, totun, es tanben importanta per çò qu’es de nosautres meteisses, los catalans. Quand parlam de bastir un país nòu, nos cal parlar tanben d’un país que foncione e agisca d’una autra manièra. E dins aqueste contèxt lo Principat de Catalonha, tot simplament, non pòt preténer far amb la Val d’Aran çò que l’Estat Espanhòl a ensajat far amb Catalonha. De segur, tot aquò provòca de risques evidents. Pendent lo procès d’independéncia se poiriá passar qu’Aran prenguèsse una decision desparièra de la catalana e aquò devendriá una importanta complicacion. Mas, malgrat aquò, aquel seriá lo sieu dreit, inalienable. E los dreits non s'autrejan pas solament se son utiles pel tieu interés. Los dreits son tostemps de dreits, e o son mai encara quand pòdon anar contra tu. 


Los araneses auràn ara una oportunitat unica. Abans de mièg an lor caldriá poder far un referendum, s'Espanha los daissa, sus lor futur. E decidir quin avenir desiran. A nosautres çò que nos cal far es èsser a lor costat e los ajudar a decidir en libertat. E acceptar lor decision quina que siá. Fa temps que defendi que lo jorn de l'independéncia caldriá proclamar doas republicas: la catalana e l’aranesa, e pactar una relacion liura entre elas. Aquesta pòt èsser la nòstra proposicion pels amics araneses e non i a besonh de dire que m’agradariá fòrça que l’acceptèssen e que poguèssem aital contunhar amassa, despuèi la libertat, qualques sègles de mai.

director@vilaweb.cat

• Xarxes socials
  • 
  • 
  • 
  • 
  • 
  • 
  • 
  • 
  • 
  • 
  • 
  • 
• Envia l'article
• Imprimeix l'article
• Converteix a PDF

Tweet

 

Los araneses auràn ara una oportunitat unica. A nosautres çò que nos cal far es èsser a lor costat e los ajudar a decidir en libertat