|
 |
|
|
|
|
|
|
| |||
|
|
|
|
 |
|
|
27 D’AGOST. A 72 DIES DE L’ARRIBADA En Hamzeh és baix, bru, amb ulls grans i bigoti. Podem dir que és el model del persa del sud. És flac i es doblega com una bossa de plàstic. Avui en Hamzeh ens ha preparat l’esmorzar, que ens mengem a terra damunt les catifes. Ens ofereix pa del dia (que ha anat a comprar expressament), formatge, crema de pistatxo i te. En Hamzeh està casat i té una filla de 20 mesos. Ara elles estan de vacances a casa d'un germà. Són les 7 del matí. Anem a comprar els bitllets d’autobús que ens han de portar a Mashad, prop de la frontera amb el Turcmenistan. Els metros de Teheran tenen el primer vagó reservat per a les dones. Als autobusos, de la porta cap al final és la zona reservada per a les dones, on hi ha una barra que separa els sexes. Encara que estiguis casat, t’has de separar de la parella irremissiblement. Al Museu d'Història de l'Iran t’adones de la gran importància que va tenir Pèrsia en el coneixement i la història antiga. Nosaltres ens concentrem en el llibre de visites, on en Toni de Tortosa escriu meravelles del museu, i la Margarida i en Vicens diuen que han vingut a aprendre dels que saben. El basar de Teheran és el nostre pròxim punt de visita. Esquivant vehicles i motos i preguntant l’impreguntable, hi arribem. Motos, carros, tendes, compradors, venedors, tots van per un petit carrer de no més de tres metres d'amplada. El carrer principal deu fer més d'un quilòmetre de llarg i té botigues i ramificacions per totes bandes. És de les coses que si no les veus, no te les creus. A la vora del basar n'hi ha un de més petit de dedicat a la farmàcia i la química. Les tendes són petites, però ni ha a centenars. Els bidons i les garrafes amb productes tòxics són traginats sense cap tipus de seguretat. És el centre de Teheran. A Teheran, la foto de Khomeini i de Khamanei vigilen pertot arreu. Als edificis oficials, als restaurants, a les parets de les cases, al costat de frases religioses i consignes polítiques. És la 'mitomania' del líder, al més pur estil de l’ortodòxia comunista. Algunes vagedes hi surt Khatami, el cap del govern, el mul·là més votat i preferit dels iranians. L'Iran és el país de les contradiccions, del debat entre espiritualitat i progrés a l'estil occidental. No s'hi pot pagar amb la targeta Visa ni s'hi accepten xecs fets per una companyia nord-americana, però s'hi fuma Malboro, es porten marques esportives americanes amb noms al pit com Texas, Illinois i Kentucki. Les dones han d’anar sempre tapades i de negre, però hi ha nois que vesteixen samarretes Fubu de 50 euros. És un país integrat a l'ONU, però no respecta un dret humà bàsic: la no-discriminació per raó de sexe. Diuen que cap als anys trenta, el rei de l’Afganistan es vantava del de Pèrsia que ell occidentalitzaria l'Afganistan molt abans l’Iran. Al cap de sis mesos va ser assassinat i el xa iranià no va caure fins un temps més tard. Aquí agrada el món occidental, el progrés, però ningú vol perdre-hi la identitat. En Hamzeh és enginyer de telecomunicacions, guanya un bon sou, parla l'anglès perfectament, però viu com un persa al 100%. Comprem un diari en anglès. A Teheran se n'editen tres, com a prova del que estem dient. L'autocar que ens duu a Mashad és de bon veure, amb aire condicionat, televisió i un ram de flors al davant. Per sopar ens donen una bossa amb pastes i taronjada. Demà serem a Mashad, prop de la frontera turcmena, la dels contrabandistes i lladres. Aviat començarem la primera travessia perillosa pel desert. ----------------------- 27an de aŭgusto 2002. 72 tagojn antaŭ la reveno Hamzeh estas malalta, bruna lipharulo kun grandaj okuloj. Oni povas diri ke li estas la modelo de suda perso. Estas magra kaj fleksiĝas kiel plasta sako. Hodiaŭ Hamzeh preparis nian matenmanĝon, kiun ni manĝas surtapiŝe. Li proponas freŝan panon, kiun li intence aĉetis, fromaĝon, pistakan kremon kaj teon. Hamzeh estas edziĝita kun filino 20-monata. Nun ambaŭ ferias ĉe frato. 7a matene. Hodiaŭ estos malfacila tago ĉar la buŝtukoj finiĝis kaj ni devos uzi la purigan orientan sistemon. Manel rutine uzas la puran manon por fari tion anstataŭ la malpura kaj li dubas ĉu io povas okazi. Ni aĉetas la busajn biletojn por vojaĝi al Mashad, proksime al la turkmena landlimo. La metroo rezervas la unuan vagonon por la virinoj kaj la ceterajn por la viroj. En la busoj de la pordo ĝis la fino estas la areo por la virinoj, kie stango de tie ĝis la pordo dividas la seksojn. Eĉ edziĝita vi nepre devas aparte veturi de via edzino. En la muzeo pri Historio oni konstatas la elstaran gravecon de Persio en la diskonigado de la antikva historio. Ni legas la vizitlibron: Toni el Tortosa skribas mirindaĵojn pri la muzeo, eble iom troige. Margarida kaj Vicenç skribas ke ili venis por lerni de la kleruloj. Ĉi tie venis homo el Kartageno, iom tipe skribas alia. La teherana bazaro estas nia venonta vizitcelo. Motocikloj, ĉaroj, tendoj, aĉetantoj, vendistoj, ĉiuj iras tra strato ne pli ol 3 metrojn larĝa. La ĉefa strato eble pli ol unu kilometro longa kun tendoj kaj disbranĉiĝoj ĉiudirekte, io ne imagebla. Proksime al la bazaro, estas alia pli malgranda nur pri apotekaĵoj kaj emiaĵoj. Estas centoj da malgrandaj tendoj. La ĝerikanojn kaj la karafojn kun emiaj produktoj oni transportas sen ia sekureco. Estas la urbocentro, la stratoj estas plenaj, tio kio estus granda problemo ie ajn, ĉi tie ne gravas. En Teherano la fotoj de Khomeini kaj de Khamenei ĉion kontrolas. Ĉe la oficialaj konstruaĵoj, en la restoracioj, ĉe surstrataj muroj, kun religiaj frazoj kaj politikaj direktivoj. Estas la mito-manio de la gvidanto laŭ la plej pura ortodoksa komunismo. Kelkfoje aperas Khatami, la registarestro, la mulao pli mullte voĉdonita kaj ŝatata de la irananoj. Irano estas la lando de la kontraŭdiroj, de la debato inter la spiriteco kaj la progreso okcidentstila. Ĉi tie oni ne povas pagi per kreditkarto nek per ĉekoj usonaj, sed oni fumas Malboro-n, oni vestas sportajn usonajn markojn, kun surbrustaj nomoj kiel Texas, Illinois aŭ Kentucky. La virinoj nepre devas sin kovri kaj nigre vesti, sed junuloj vestas T-ĉemizojn Fubu 50-eŭrajn. Estas UN-lando, sed ĝi ne respektas fundamentan homrajton: ne diskriminacii pro la sekso. Oni diras ke en la tridekaj jaroj la Afganistana reĝo fanfaronis ke li okcidentaligos sian landon pli rapide ol Irano. Post ses monatoj oni murdis lin kaj la irana reĝo estis forpelita iom poste. Oni ŝatas la okcidentan progreson, sed neniu volas perdi sian identecon. Hamzeh pergajnas bonan salajron, bone parolas la anglan, sed li vivas 100 procente irane. Ni aĉetas anglalingvan ĵurnalon kaj ĉi tie oni eldonas tri. La buso kiu veturigas nin al Mashad estas sufiĉe bona kun klimatizita aero kaj televidilo. Oni donas al ni kiel vespermanĝo, oranĝsukon kaj kukojn. Morgaŭ ni alvenos en Mashad en la turkmena landlimo, tiu de kontrabandistoj kaj ŝtelistoj. Baldaŭ ni komencos la unuan riskan trapason de la dezerto. |
 | |||
|